"درباره بندرعباس"
تاریخچه و جغرافیای بندرعباس :
در زمان فرمانروایی داریوش بزرگ (بین ۵۸۶ و ۵۲۲ پیش از میلاد) فرمانده سلیاکوس به فرمان داریوش بزرگ از بندرعباس با کشتی به اکتشاف اقیانوس هند و دریای سرخ پرداخت. در زمانی که اسکندر، شاهنشاهی ایران را فتح می‌کرد، بندرعباس با نام هُرمیرزاد (Hormirzad) شناخته می‌شد. البته این شهر در محل فعلی نبود و شهر کوچکی در مسیر بندرعباس - میناب قرار داشت و مرکزیت اصلی بیشتر با جزیره هرمز بود.
نام قدیم بندرعباس بندرگمبرون بوده است . در سال ۱۶۲۲ میلادی شاه عباس توانست با کمک انگلیسی‌ها و سردار ایرانی امام قلی خان پرتغالی ها را شکست دهد. به افتخار این پیروزی بندر گمبرون به بندر عباس تغییر نام داد.
شهرستان بندرعباس از سمت شمال به شهرستان حاجی آباد و از سمت شرق به شهرستانهای میناب و رودان، از غرب به شهرستانهای بندرخمیر و بندر لنگه، و از جنوب به خلیج فارس و جزیره قشم محدود می‌باشد.
ارتفاع این شهر از سطح دریا ۱۰ متر می‌باشد. نزدیک‌ترین شهر به بندرعباس شهر قشم (مرکز جزیره قشم) با حدود ۲۸ کیلومتر می‌باشد. فاصله بندرعباس تا تهران ۱۳۳۳ کیلومتر می‌باشد.
شهر بندر عباس از شمال به ارتفاعات و کوه‌ها و از جنوب به دریا منتهی می‌شود؛ بنابراین موضوع شیب عمومی شهر در راستای شمال به جنوب می‌باشد. بخش وسیع و قابل توجهی از شهر از جمله محله سورو در جنوب غربی شهر و جنوب خیابان امام خمینی حد فاصل خور شیلات و خورگورسوزان و جنوب محله نخل ناخدا دارای سطحی هموار بوده و از ارتفاعی بین ۰٫۶ متر تا حداکثر ۵ از سطح دریا برخوردار می‌باشد. .
جمعیت این شهر را نمی‌توان به طور دقیق عنوان کرد زیرا از بومیان و مهاجرین تشکیل شده و تعداد مهاجرین بنا به فصول سال متغیر است. مردم این شهر اکثریت مسلمان و از پیروان مذاهب شیعه و سنی می‌باشند. سنی مذهب ها بیشتر در محله های اوزی ها و سورو و شهرک توحید (شغو) زندگی می کنند. جمعیت حال حاضرشهر بندرعباس حدود 700000 نفر می باشد.
اهالی بندرعباس به گویش بندرعباسی یا بندری صحبت می‌کنند. بندری یکی از گویش های زبان فارسی است که ویژگی‌های فارسی کهن را حفظ کرده‌است. از سوی دیگر به خاطر روابط بازرگانی شماری از وام‌واژه‌های اروپایی (نمونه:tawāl، از واژه towel انگلیسی به معنی حوله) و عربی، هندی نیز در آن دیده می‌شود.در بندرعباس به دلیل تنوع قومی و نژادی نیز این گویش در محله های مختلف آن نظیر نایبند خواجه عطا،سورو،پشت شهر ومغ ناخا (نخل ناخدا)، شغو (شهرک توحید) شهرها و روستاهای کوچک اطراف با لهجه های مختلف صحبت می شود.
آب و هوای این شهر گرم ومرطوب است. فصل تابستان در این شهر نزدیک ۹ ماه از سال ادامه دارد. دمای هوای شهر بندرعباس در گرم‌ترین روزها به 50 درجه سانتیگراد و در سردترین روزها به ۲ درجه سانتیگراد نیز رسید. میانگین بارش بندرعباس در حدود ۲۰۰ میلیمتر است.
"بنادر تجاری"
بندر شهید رجایی و بندر شهید باهنر به دلیل موقعیت مناسب جغرافیایی، به عنوان نقطه اتکای بندرعباس در جهت جابه‌جایی کالا و سرمایه در اشکال مختلف، نتایج اقتصادی به سزایی برای استان هرمزگان به همراه داشته و بندرعباس را به منطقه ویژه اقتصادی معادن، فلزات، کشتی‌سازی و صادرات و واردات کالا تبدیل کرده‌است.
"آثار تاریخی "
عمارت کلاه فرنگی: این ساختمان توسط هلندی‌ها در سال ۱۱۱۰ هجری قمری ساخته شده و قلعه‌ای با ۱۶ برج و ۳ دروازه بوده که به عنوان اداره گمرک استفاده می‌شده‌است.
- حمام گله‌داری: این حمام از پنج گنبد بزرگ و کوچک ساخته شده و به حمام شاه عباس نیز معروف است.حمام و مسجدگله داری ازجمله قدیمی ترین بناهای بندر عباس و جز اثار تاریخی شهر محسوب می‌شوند که با فاصله کم از هم در محله اوزی‌ها واقع شده‌اند.. دیرینگی این ابنیه به دوره قاجاری می‌رسد و در سال ۱۳۳۰ به همت حاج احمد گله داری مرمت شده‌است.
- معبد هندوها: که در بندرعباس به بُت گورُ معروف است در سال ۱۳۱۰ توسط هندوهای ساکن بندرعباس به سبک معماری هندی و توسط معماران هلندی بنا شده و در حال حاضر به عنوان موزه تاریخی استفاده می‌شود. این معبد در مرکز شهر و در خیابان امام خمینی واقع شده‌است.خوری به نام «گور سوزان» نیز در بندر عباس وجود دارد که گویا هندوهای ساکن شهر مردگان خود را در کنار آن می‌سوزاندن و احتمالاً بنا به سنت هندوها خاکستر آنها را به این خور می‌ریختند. امروزه بخشی از فاضلاب شهر از این راه به خلیج فارس می‌ریزد.
- مسجد ناصری : که در سال ۱۳۰۴ هجری قمری ساخته شده‌است. این مسجد در سال ۱۳۸۶ بازسازی شده‌است.
- مسجد صحراباغی : این مسجد در سال ۱۳۱۰ هجری قمری بنا شده‌است.
- مسجد گله‌داری< : تاریخ ساخت آن مربوط به ۱۲۹۶ هجری قمری می‌باشد.
- مسجد جامع دلگشا: در سال ۱۱۷۵ هجری قمری بنا شده‌است. در خیابان مسجد جامع بندرعباس واقع در بلوار طالقانی قرار دارد و یادگار سده‌های ۱۲ و ۱۳ ه.ق به‌شمار می‌آید. بخش قدیمی شبستان دارای ستونهای متعدد با سر ستونهای گچبری شبیه گله‌داری و مسجد دژگان است. شبستان این مسجد دارای یک بخش افزوده نیز می‌باشد.
- مجموعه برکه‌های باران: این مجموعه شامل شش برکه یا آب انبار مربوط به دوران صفویه‌است و در گذشته از منابع ذخیره آب شیرین در بندر عباس بوده و هر برکه دارای چهار دهانه اصلی برای برداشت آب می‌باشد.این برکه‌ها در فضای مشجر وسیعی در محله استمبیک در خیابان ۲۲ بهمن در پشت موزه خلیج فارس قرار دارد.
- پل لاتیدان: در مسیر کاروان لار – بندرعباس در جهت گسترش امور بازرگانی احداث شد. این پل در ۵۰ کیلومتری غرب بندرعباس واقع شده و مربوط به دوره صفوی می‌باشد.
- محله باستانی سورو :که در غرب بندرعباس قرار دارد و به دوران ساسانیان بر می‌گردد.
- خانه احمدی: یکی از آثارهای تاریخی شهر بندر عباس به شمار می‌آید. این بنا مربوط به دوره قاجاریه است که توسط شخصی به نام حاج احمد گله داری بنا شده‌است . این اثر تاریخی تحت شماره ۸۵۰۹ درفهرست آثار ملی ایران ثبت شده‌است .
- بادگیر منبر گپ: مربوط به اواخر دوره قاجار است و در بندر عباس، فلکه بلوکی، خیابان امام خمینی، روبروی پاساژ طلا واقع شده و این اثر در تاریخ ۱۰ دی ۱۳۸۱ با شماره ثبت ۶۷۶۸ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
- حمام بزرگ: بزرگترین حمام بندر عباس مربوط به دوره قاجار است و در خیابان امام موسی صدر، نرسیده به چهار راه سازمان واقع شده و این اثر در تاریخ ۷ مهر ۱۳۸۱ با شماره ثبت ۶۴۹۶ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
- مجموعه آب انبارهایشماره ثبت ۱۰۷۴ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
"زیارتگاه"
امامزاده سیدمظفر: نسبت این امامزاده را به فرزندان موسی کاظم می دهند که در سال ۴۰۲ه. ق در این محل وفات یافته است.
- امامزاده سیدکامل: نسبت این امامزاده به نوه‌های موسی بن جعفر می دهند که در محله ای به همین نام (سیدکامل) واقع شده است.
- امامزاده شاه محمدتقی: بنای این امازاده در جوار مسجد جامع در نزدیکی بازار بزرگ بندرعباس می باشد.
- زیارتگاه خضر: این زیارتگاه متعلق به دوران بعد از اسلام است. مکان آن در کنار جاده بندرعباس-سورو می باشد.
"مراکز تجاری"
مجتمع های تجاری سیتی سنتر، زیتون ، ستاره جنوب، نیلی ، ستاره شهر، سرو، رویال ، پاسارگاد ، ملکه آسمان ها و کارگزاری در کنار بازارهای سنتی مثل بازار اوزی‌ها، بازار لاری‌ها، بازار شهرداری و بازار روز فعال هستند. مراکز تجاری نور ، صدف، مروارید و ...و مجموعه فرهنگی ورزشی پارمیس بزرگترین مجموعه فرهنگی ورزشی جنوب ایران نیز در حال ساخت می باشد.
"مراکز آموزشی و دانشگاهی"
دانشگاه‌ها و مراکز آموزش عالی بندرعباس به شرح ذیل است: دانشگاه علوم پزشکی هرمزگان، دانشگاه هرمزگان، دانشگاه پیام نور (که علاوه بر بندرعباس در بستک، میناب و بندرلنگه ،حاجی آباد نیز شعبه دارد)، دانشگاه آزاد اسلامی که در بندر لنگه، قشم، بستک، میناب، رودان و هرمز، حاجی آباد نیز شعبه دارد، دانشگاه صنعتی امیرکبیر- واحد بندرعباس، آموزشکده‌های فنی شهید کرانی بندرعباس و آموزشکده فنی و حرفه ای سماء بندرعباس و فنی و حرفه‌ای فاطمیه بندرعباس، مرکز تربیت معلم شهید باهنر، مرکز تربیت معلم فاطمه‌الزهرا، مرکز تربیت معلم حضرت زینب و مرکز آموزش ضمن خدمت شهید بهشتی بندرعباس از مراکز آموزشی بندرعباس هستند.
بانک ژن زیست محیطی جنوب ایران نیز در بندر عباس واقع شده‌است.
"صدا و سیما"
- صدا و سیمای مرکز خلیج فارس پس از ارومیهدومین مرکز شهرستانی کشور است که در نیمه دوم سال ۱۳۴۷ در بندرعباس رسماً افتتاح و با یک فرستنده تلویزیونی ۵۰ واتی کار خود را آغاز نمود ۵ ماه بعد در فروردین ۱۳۴۸ با نصب یک فرستنده یک کیلو واتی فعالیت رادیویی مرکزخلیج فارس نیز آغاز شد .
- رادیوی مرکز خلیج فارس در آغاز کار، روزانه ۷ ساعت برنامه پخش می کرد و برخی از برنامه‌ها تولید محلی بودند . پس از پیروزی انقلاب اسلامی صدای مرکز خلیج فارس تا مدتی تولید محلی نداشت و به تقویت برنامه‌های شبکه سراسری می پرداخت . تنها اخبار استان و اطلاعیه‌ها به طور مستمر تهیه و پخش می گردید . از سال ۱۳۵۸ مرکز مجدداً تولیدات محلی خود را شروع کرد به طوریکه در آن سال بیش از ۵۰ ساعت تولید محلی در کارنامه مرکز ثبت گردیده است . پس از آن شاهد سیر صعودی تولیدات محلی صدای مرکز می باشیم . راه اندازی شبکه استانی صدای مرکز خلیج فارس با پخش روزانه ۱۴ ساعت برنامه در هشتم مرداد ۱۳۷۶ از مهمترین دستاوردهای مرکز می‌باشد .
"فرودگاه"
شهر بندرعباس دارای یک فرودگاه بین‌المللی است. این فرودگاه یکی از ۶ فرودگاه بین‌المللی ایران است. فرودگاه بین‌المللی بندرعباس پبه علت منطقه‌ای که در آن حاضر است عضو IATA نیز بوده و پروازهای زیادی را در خود می‌بیند. پروازهای بین‌المللی این فرودگاه به کشورهای حوزه خلیج فارس، پاکستان و هند انجام می‌شود.
روزانه ۴۰ تا ۷۰ پرواز در این فرودگاه انجام می‌شود، پروازهای خارجی فرودگاه بندرعباس به مقاصد کرالا (کوچین)، کراچی، دوبی، دوحه، بغداد، دمشق، مدینه و جده صورت می‌گیرد و پروازهای داخلی نیز در مسیرهای بندرعباس به تهران، کیش، ابو موسی، چابهار، اصفهان، یزد، شیراز، رشت، مشهد، اهواز، کرمانشاه، ساری، تبریز و خارک انجام می‌شود.
یکی از مهمترین ویژگی‌های این فرودگاه بدون سانحه بودن آن است.
نخستین فرودگاه بندرعباس در سالهای ۱۳۲۹ تا ۱۳۴۶ در محلی به نام بند گناران در ۲۵ کیلومتری جاده فعلی بندرعباس سیرجان (منطقه بابا غلام) قرار داشت (فرودگاه بندرعباس در زمانی بین سالهای ۱۳۴۰ تا سال ۱۳۴۹ در شمال پارک شهر کنونی در محدوده ایستگاه رادیو بندرعباس و مخابرات شهید قندی قرار داشت و دارای باند اسفالت بود و محله جدیدی هم به همین نام به فردوگاه قدیم معروف است)که از سال ۱۳۴۶ تا ۱۳۴۹ فرودگاه بندر عباس به جای دیگری انتقال یافت و کار ساخت فرودگاه جدید (فرودگاه فعلی) همزمان آغاز شد. در سال ۱۳۴۹ ساخت باند این فرودگاه به اتمام رسید و ساختمان ترمینال آن در شرایط نیمه تمام مورد بهره‌برداری قرار گرفت که یک سال بعد با تکمیل ساختمان پایانه و نصب کامل دستگاه‌های کمک ناوبری این فرودگاه بین‌المللی طور وسیعی افتتاح شد.
"مطبوعات"
استان هرمزگان دارای 14 نشریه بوده که دو نشریه صبح ساحل و دریا در گستره سراسری چاپ و توزیع می شوند. ندای هرمزگان، آوای خلیج فارس، بندر، صدف، سفیر جنوب،ارمغان بندر، دریای اندیشه، نگاه روز، آفتاب جنوب، شهروند هرمزگان، گامرون، مرجان از مهمترین نشریات محلی هرمزگان بوده که در قالب روزنامه، دو روزنامه، هفته نامه و دو هفته نامه چاپ و منتشر می شوند.
"پایانه مسافربری"
بندرعباس دارای یک پایانه مسافربری است که در محله نخل ناخدا قرار دارد.
"شبکه راه‌آهن"
راه آهن از دیگر محورهای ارتباطی که از نظر حجم مسافر و حمل و نقل کالا به کلیه نقاط ایران درصد بالایی را به خود اختصاص داده‌است. از شهر بندرعباس روزانه دو قطار مسافری به مقصد تهران حرکت می‌کند. یک قطار دیگر با نام قطار غزال نیز یک روز در میان مسیر بندرعباس – تهران و بلعکس را طی می‌کند. از ایستگاه مسافری راه آهن بندرعباس یک قطار به مقصد اصفهان و قطار دیگری به مقصد مشهد نیز مسافرین را جابجا می‌کند.قرار است طرح راه اهن بندرعباس به شیراز هم بزودی اغاز شود.
"بوستان"
بندرعباس دارای بوستان های زیادی است ،از جمله می توان بوستان دولت،غدیر، ولایت، ورزش، کپشکن، جهانگردی سورو، دباغیان و... را نام برد.
"هتل‌ها"
بندرعباس به دلیل موقعیت خاص تجاری و توریستی خود دارای هتل‌های بزرگی می باشد. هتل‌های بندرعباس عبارتند از: هتل بین‌المللی هرمز(5 ستاره )، هما(5 ستاره)، خلیج فارس (۵ ستاره)، هتل آپارتمان آتیلار ۱، هتل آپارتمان آتیلار ۲، هتل قدس، هتل گوهرشاد، هتل گنو، هتل گلشهر، هتل سعدی، هتل حمزه، هتل نقش جهان، هتل دریا، هتل کوثر، هتل بو علی سینا، هتل امین و هتل فروغ.
"جاذبه‌های طبیعی گردشگری"
-
کوه گنو، چشمه آبگرم گنو، چشمه آبگرم خورگو، چشمه آبگرم سرخاء، چشمه آبگرم کشکوئیه، چشمه آبگرم نیان، چشمه آبگرم چستانه، کوه ذرتو، تپه چاه لرد، قادهار، جنگل کوه شب، سیخوران، بنوزاکین، چشمه آبگرم باری، غار سرخاء، آبشار سرخاء، غار چلو، شهر فین، جنگلهای کوهشاه، منطقه بخوان، چشمه آبگرم تیربوئیه(نزدیک شهر فین)،بنگلایان.
- یکی از جاذبه های دیدنی بندرعباس صید مشتا می باشد. این نوع صید با استفاده از جزر و مد انجام می‌شود.در این روش چوب‌هایی در ساحل کار گذاشته شده و با استفاده از تور حصاری ایجاد می‌شود، که هنگام بالا آمدن آب تعدادی آبزی وارد آن شده و با پایین رفتن آب، آبزیان داخل آن به وسیله صاحبان مشتاها صید می‌شوند.
"تولیدات"
تنباکو، خرما، انبه، مرکبات،ارده،مسقطی، تولیدات صنعتی، نفت(و فراورده‌های آن)، گاز، مروارید، شیلات.
"سینما"
"سینما شهرزاد"به عنوان اولین سینمای بندرعباس است که در سال۱۳۳۴هجری شمسی ساخته شد.درسال۱۳۴۶"سینما صحرا" ساخته شد و سومین سینمای بندرعباس به نام "سینما شهر نمایش"ساخته شد.هم اکنون بندرعباس دارای ۲ سینما به نامهای ستاره جنوب و ستاره شهر می باشد.
"موزه"
موزه مردم شناسی خلیج فارس بزرگترین موزه هرمزگان به شمار می رود.این موزه در محله۲۲ بهمن قرار دارد.
موزه مردم شناسی"حمام گله داری"یکی از موزه های شهر بندرعباس واقع در سه دلگشا می باشد.
موزه"اب"که یکی از زیر مجموعه های خیابان ۲۲بهمن بندرعباس است و قدمت ان به دوره صفوی می رسد.
- مطالب فوق برگرفته از دانشنامه آزاد ویکی پدیا می باشد.
